ช่างออกแบบเครื่องประดับ ถือเป็นอีกหนึ่งอาชีพอิสระที่มีรายได้ดีทีเดียว ซึ่งอาชีพอิสระนี้มีหน้าที่หลักๆ คือ วาดโครงร่างแบบเพื่อนำไปเสนอให้ลูกค้า โดยให้ฝ่ายการตลาดเห็นชอบทำการออกแบบเครื่องประดับประเภทต่าง ๆ เช่น แหวน สร้อยคอ ต่างหู สังวาล เข็มกลัด เป็นต้น โดยแบบที่ออกต้องตอบสนองความต้องการของตลาด และช่างออกแบบเครื่องประดับต้องทำการกำหนดชนิดและสีของเพชรพลอย กำหนดวัสดุตัวเรือน รวมทั้งต้องมีความรู้เกี่ยวกับขบวนการผลิตพอสมควร เพื่อให้แบบงานสามารถผลิตได้จริง รวมทั้งต้องประสานงานกับช่างผลิตเครื่องประดับเพื่อให้งานออกมามีประสิทธิภาพ
ลักษณะของงานที่ทำ
ผู้ปฏิบัติงานอาชีพอิสระ ช่างออกแบบเครื่องประดับ มีหน้าที่ออกแบบเครื่องประดับ ซึ่งนอกจากจะสร้างสรรค์และออกแบบเครื่องประดับเป็นชิ้นหรือเป็นชุด แล้วยังมีหน้าที่ดังต่อไปนี้
1. ศึกษาวิเคราะห์วัสดุที่นำมาใช้ผสมผสานกันเป็นเครื่องประดับ และวิธีการประตกแต่ง โดยมีพื้นฐานความเข้าใจในศิลปะไทยโบราณ และศิลปะตะวันตกยุคต่าง ๆ
2. นำเทคโนโลยีมาสร้างสรรค์งานศิลป์และประยุกต์ใช้ให้สวยงามเหมาะสม และตรงตามความต้องการของลูกค้าหรือผู้ว่าจ้าง
3. ต้องมีแนวความคิด (concept) และมีข้อมูลจากลูกค้าหรือผู้ว่าจ้างอย่างเพียงพอ เพื่อใช้ประกอบการทำงาน
4. ศึกษารูปแบบงานที่มีอยู่ ถ้าสามารถนำกลับมาใช้ใหม่หรือดัดแปลงก็จะช่วยลดระยะเวลาการทำงานและต้นทุนการผลิตในเวลาเดียวกันศึกษา ค้นคว้า และวิเคราะห์รูปแบบที่ลูกค้าหรือผู้ว่าจ้างต้องการด้วย
5. ทำการร่างเค้าโครงแบบ โดยให้อยู่ในแนวความคิดและความต้องการของลูกค้าหรือผู้ว่าจ้าง
6. นำภาพท่ีร่างแล้วปรึกษากับผู้จัดการฝ่ายการผลิต (Production Manager) เพื่อหาแนวทางในการพัฒนาการผลิต รวมทั้งการใช้วัตถุดิบ และประเมินราคา
7. สรุปผลการออกแบบชิ้นงาน วิธีการทำงาน แล้วนำมาลงสีตามจริงและเขียนภาพฉายให้ละเอียดและชัดเจนที่สุดเท่าที่สามารถจะทำได้เพื่อให้ช่างทาตามแบบได้ผิดพลาดน้อยที่สุด
8. ส่งต้นแบบให้ฝ่ายบริหารและลูกค้าหรือผู้ว่าจ้างพิจารณา
9. นำต้นแบบที่ผ่านการพิจารณาแล้วมาประสานงานกับช่างทอง ช่างเจียรไน ช่างฝัง และช่างขัด เพื่อให้ได้ชิ้นงานที่เหมือนต้นแบบมากที่สุด
สภาพการจ้างงาน
สำหรับอาชีพอิสระ นักออกแบบเครื่องประดับที่มีความสามารถและผลงาน เมื่อเริ่มทำงานกับบริษัทออกแบบสินค้าและผลิตเครื่องประดับอาจได้อัตราค่าจ้างเป็นเงินเดือนตามวุฒิการศึกษา สำหรับผู้สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรีจะได้รับเงินเดือนประมาณ 8,000 – 10,000 บาท มีสวัสดิการและผลประโยชน์พิเศษอย่างอื่นตามนโยบายของแต่ละสถานประกอบกิจการ ส่วนโบนัสขึ้นอยู่กับผลประกอบการของเจ้าของกิจการ
สภาพการทำงาน
ผู้ประกอบอาชีพอิสระนี้ ปฏิบัติงานในสถานที่ที่ค่อนข้างเป็นสัดส่วน เพื่อใช้ความคิด จินตนาการ ออกแบบชิ้นงาน มีอุปกรณ์เครื่องใช้ในการออกแบบ เช่น โต๊ะเขียนแบบสีสำหรับลงสี อาจเป็นสีน้ำหรือสีพิเศษ เพื่อให้ภาพออกมาเหมือนจริงมากที่สุด มีเครื่องคอมพิวเตอร์ช่วยในการออกแบบ และให้ได้สีตามต้องการหรือบันทึกภาพที่วาดแล้วลงในคอมพิวเตอร์เพื่อช่วยให้การนำเสนอต่อลูกค้าสมบูรณ์ยิ่งขึ้น อาจมีผู้ช่วยทำงานในรายละเอียดด้านอื่นๆ
คุณสมบัติของผู้ประกอบอาชีพ
อาชีพอิสระ ช่างออกแบบเครื่องประดับ ควรมีคุณสมบัติทั่วไป ดังนี้
- รักความสวยงาม ควรมีพื้นฐานด้านศิลป์พอสมควร
- มีความคิดสร้างสรรค์ มีความสามารถถ่ายทอดความคิดได้โดยไม่มีขีดจำกัด
- มีความรู้เกี่ยวกับวัตถุดิบและแหล่งของวัตถุดิบพอสมควร และสามารถประเมินราคาเบื้องต้นได้เมื่อออกแบบ
- มีความรู้เชิงช่างในสาขางานที่จะต้องทำ เพื่อใช้ในการสื่อสารให้แบบที่ออกไว้ เป็นไปตามความต้องการ
- ขวนขวายหาความรู้ทางวิทยาการและเทคนิคการสร้างเครื่องประดับใหม่ ๆ
ผู้ที่จะประกอบอาชีพอิสระนี้ ควรเตรียมความพร้อมดังนี้
เมื่อสำเร็จการศึกษาสายอาชีพหรือสำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรีสาขาใดก็ได้ ที่มีคุณสมบัติดังกล่าวข้างต้น อาจขอเข้ารับการอบรมเพิ่มเติมหลักสูตรระยะสั้นจากสถาบันออกแบบเครื่องประดับที่เปิดสอนอยู่หลายแห่ง เช่น Geologit Institute Association (GIA) , AIGS เป็นต้น
หรือผู้สำเร็จการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย อาจศึกษาต่อในหลักสูตรปริญญาตรี สาขาการออกแบบเครื่องประดับและอัญมณี สาขาวิทยาศาสตร์ – วัสดุศาสตร์ อัญมณี และเครื่องประดับมัณฑนศิลป์หรือสาขาท่ีเก่ียวข้องกับ ศิลปกรรมอันเป็นพื้นฐานการออกแบบท่ีสำคัญ ซึ่งสอนให้นนำวัสดุต่างๆ มาใช้ในการออกแบบได้นอกเหนือจากอัญมณี เช่น ไม้ ผ้า กะลา ดินเผา ลูกปัด คริสตัล โลหะ และอโลหะสังเคราะห์ต่างๆ
โอกาสในการมีงานทำ
ที่ผ่านมาวงการออกแบบเครื่องประดับในประเทศไทยอยู่ในความสนใจของต่างประเทศ ในลักษณะรับจ้างผลิตเพื่อส่งออกภายใต้เครื่องหมายการค้าต่างประเทศ โดยเฉพาะในปี 2542 สหรัฐอเมริกาเป็นตลาดนำเครื่องประดับไทยและอัญมณีเข้าไม่ต่ำกว่า 18,298 ล้านบาท ซึ่งคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 30.5 ของมูลค่าการส่งออกอัญมณีและเครื่องประดับไทยโดยรวม และในช่วง 6 เดือนแรกของปี 2543 ส่งออกไปยังสหรัฐอเมริกาเป็นมูลค่าประมาณ 7,970 ล้านบาท เนื่องมาจากค่าแรงงานในประเทศถูก
ปัจจุบันประเทศไทยมีคู่แข่งจากบางประเทศที่มีค่าแรงต่ำกว่า และแหล่งวัตถุดิบที่ยังสามารถหาได้ในราคาที่ต่ำกว่า แม้ว่าคุณภาพจะไม่เท่าเทียมกับประเทศไทยในบางชนิด แต่ก็ช่วยให้ต้นทุนและราคาต่ำลง รวมทั้งการลอกเลียนแบบการทำได้รวดเร็ว แม้คุณภาพยังไม่ดีนัก แต่ก็ส่งผลกระทบในอนาคต ดังนั้น นักธุรกิจในวงการออกแบบเครื่องประดับ และนักออกแบบเครื่องประดับไทยจึงต้องหันมาใช้กลยุทธ์ ในการผลิตสินค้าภายใต้สัญลักษณ์และยี่ห้อไทยโดยเจาะเฉพาะกลุ่มเป้าหมาย
ซึ่งมีสินค้าไทยบางยี่ห้อที่ประสบความสำเร็จพอสมควรในตลาดสหรัฐอเมริกาและตลาดยุโรป นอกจากนี้เครื่องประดับเหล่านี้จะออกเป็นแฟชั่นควบคู่ไปกับแฟชั่นเสื้อผ้า ข้อสำคัญอาชีพอิสระนักออกแบบต้องดึงเอกลักษณ์ไทยให้คนไทยภูมิใจหันมาใช้ผลิตภัณฑ์เครื่องประดับไทย จึงนับว่าเป็นโอกาสที่ท้าทาย ผู้สนใจในการประกอบอาชีพอิสระนี้ที่มีความสามารถในการสร้างนวัตกรรมใหม่หรือสร้างสรรค์การออกแบบ จะมีโอกาสในการทำงานสูงในภาคธุรกิจเอกชน หรืออาจประกอบธุรกิจส่วนตัวได้
โอกาสก้าวหน้าในอาชีพ
ผู้ประกอบอาชีพอิสระนี้ ควรศึกษาหาความรู้ที่เกี่ยวข้องกับงานอาชีพและสร้างโอกาสให้ตนเอง เช่น การศึกษาภาษาต่างประเทศเพิ่มเติม หรือมีแนวคิดรูปแบบการสร้างสรรค์งานใหม่ หรือแนวโน้มใหม่ที่มีเอกลักษณ์โดดเด่นโดยใช้วัสดุในท้องถิ่นมาประยุกต์ศึกษา ค้นคว้า วิเคราะห์ศิลปวัฒนธรรมไทย เพื่อให้มีฝีมือในงานประเภทนี้ อาชีพอิสระ ช่างออกแบบเครื่องประดับหาแนวทางที่เหมาะสม หรือดัดแปลงให้เข้ากับวัฒนธรรมยุคใหม่ตลอดจนการพัฒนาในรูปแบบใหม่ๆ เพื่อจูงใจลูกค้าทั้งในและต่างประเทศ รวมถึงการค้นคว้าหาข้อมูลและแหล่งวัตถุดิบเพิ่มเติมเพื่อให้ได้มีวัตถุดิบที่แปลกใหม่มาบริการผู้ว่าจ้างหรือลูกค้า ซึ่งจะเป็นส่วนหนึ่งที่ผลักดันให้ก้าวขึ้นไปเป็นนักออกแบบเครื่องประดับระดับประเทศ และนานาชาติได้
ขอขอบคุณข้อมูลจาก : กระทรวงแรงงาน
